Focus op de ethische implicaties van FemTech
Hoe ontwerp en gebruik je AI-algoritmes op een verantwoorde manier binnen Femtech-producten zoals apps voor het tracken van de menstruatiecyclus en vruchtbaarheid? Dat wordt onderzocht binnen dit project.
De “FemTech”-industrie had in 2024 wereldwijd een waarde van 55 miljard dollar, volgens cijfers van Precedence Research. Deze sector blijft bovendien groeien: meer dan 50 miljoen vrouwen gebruiken momenteel apps voor menstruatie- en vruchtbaarheidstracking.
Het gebruik van algoritmes, en in het bijzonder AI, binnen deze technologieën neemt toe. Algoritmes bieden gebruikers persoonlijke voorspellingen, informatie en advies over menstruatie, ovulatie en vruchtbaarheid. Vrouwen vertrouwen steeds meer op deze (AI-gestuurde) technologieën om hun menstruatieklachten te begrijpen en gezondheidskeuzes te maken. Door de opkomst van Generatieve AI vragen vrouwen ook steeds vaker AI tools zoals ChatGPT om advies over hun menstruele gezondheid.
AI-gestuurde FemTech-oplossingen hebben nieuwe gesprekken over anticonceptie in de Nederlandse samenleving (Rutgers, 2024) en media (NOS, 2024; Volkskrant, 2025; Trouw, 2025) aangewakkerd, omdat ze hormoonvrije alternatieven bieden in een landschap waarin percepties en gedrag rond hormonale anticonceptie aan het veranderen zijn. Hier is er een steeds grotere rol voor technologiebedrijven en influencers die informatie verschaffen die vaak niet medisch onderbouwd is. Artsen daarentegen zijn sceptisch en waarschuwen via de media om voor anticonceptie-doeleinden niet op apps te vertrouwen (NOS, 2023).
Er is steeds meer aandacht voor privacy, gegevensbeheer en de nauwkeurigheid van FemTech-technologieën. Toch is er nog onvoldoende focus op bredere ethische implicaties van de technologieën, de verantwoordelijkheden van de organisaties die ze ontwikkelen, en de discussie over hoe verantwoord ontwerp en gebruik eruit zou zien.
Dit soort vragen is cruciaal, omdat de gevolgen van onverantwoord ontwerp aanzienlijk kunnen zijn. Denk aan het versterken van stereotypen en aan mogelijke discriminatie. Maar ook aan onverantwoord gebruik, die de oorzaak kan zijn van ongewenste zwangerschappen en abortus. Tegelijkertijd hebben dit soort technologieën het potentieel om onvervulde gezondheidsbehoeften van vrouwen te vervullen.
Dit project stelt daarom de vraag: hoe kunnen AI-algoritmes in menstruatie- en vruchtbaarheidstracking-apps op een verantwoorde manier worden ontworpen en gebruikt?
Binnen dit project werken verschillende partijen samen: de Vrije Universiteit, het Feminist Generative AI Lab (een initiatief van de TU Delft en Erasmus Universiteit) en 'Femtech'-bedrijven Yoni.care en 28X.
SIDN fonds ondersteunt dit project na een oproep om voorstellen in te dienen die zich richten op ‘Responsible AI in de praktijk'. We waren voor deze themacall op zoek naar vernieuwende onderzoeksprojecten die praktijkoplossingen bieden voor responsible AI.
Samen met Topsector ICT selecteerden we in totaal tien projecten.