SIDN fonds vraagt aandacht voor digitale toegankelijkheid op het ECP Jaarfestival

European Accessibility Act

Sinds 28 juni 2025 is de European Accessibility Act van kracht. Daarmee zijn de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) niet langer een vrijblijvende aanbeveling, maar een wettelijke verplichting voor online producten en diensten. Wat betekent dit voor organisaties in de publieke én private sector? En hoe zorgen we ervoor dat digitale inclusie geen papieren werkelijkheid blijft?

Noodzaak

Na een inleiding door gespreksleider Mieke van Heesewijk van SIDN fonds werd de sessie afgetrapt door Rik Wouters, ervaringsdeskundige en voorlichter digitale toegankelijkheid bij Stichting Accessibility. Hij liet op indringende wijze zien hoe moeilijk het is om te navigeren in de online wereld wanneer digitale diensten niet toegankelijk zijn. Zijn verhaal maakte duidelijk waarom toegankelijkheid geen optie is, maar een noodzaak.

"Volgens de World Health Organisatie heeft een op de zes mensen een beperking", zegt Wouters. Dat zijn mensen zoals u en ik die ook gewoon willen meedoen. Ze hebben een auditieve, visuele, motorische of cognitieve beperking. Dat vergt een andere aanpak, bijvoorbeeld ook op een conferentie als dit. Want als je doof bent, heb je bijvoorbeeld ondertiteling nodig. Dat valt makkelijk op te lossen als je weet waaraan je moet voldoen. De Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) hebben vier basisprincipes: de digitale wereld moet waarneembaar, bedienbaar, begrijpelijk en robuust zijn. Het beste is om online diensten vanaf het allereerste begin te ontwerpen met toegankelijkheid in gedachten. Stichting Accessibility heeft daarvoor de Code Inclusief Ontwerpen ontwikkeld samen met ervaringsdeskundigen, die je kunt downloaden vanaf onze website. Die bevat bijvoorbeeld ook een zelfscan.”

Digitoegankelijkheid

Daarna presenteerde Elger Jonker de website Basistoegankelijk.nl, een initiatief van de Internet Cleanup Foundation dat met steun van SIDN fonds ontwikkeld werd. Basistoegankelijk.nl meet, beoordeelt en publiceert de digitoegankelijkheid van websites in de overheids-, zorg-, onderwijs-, en vitale sectoren.

“Het is helaas erg eenvoudig om online diensten ontoegankelijk te maken", zegt Jonker. "Dat is namelijk de standaard. Als je sites ontwikkelt en je gaat voorbij aan eenvoudige vormgeving, dan maak je al snel iets wat niet toegankelijk is. En als je wilt checken of je het goed hebt gedaan, dan kost je dat veel tijd en geld. Alles wat we kunnen doen om dit proces te vereenvoudigen en bekorten levert enorm veel op, in geld en tijd en energie. De bedoeling van basistoegankelijk.nl is om dit proces makkelijker te maken, namelijk gratis. Op onze website brengen we de toegankelijkheid in beeld van 70000 websites, of ze nu onder de European Accessibility Act vallen of niet.”

Handhaving

Tot slot gaf specialist wetgeving rondom digitalisering Guido Grevink van ICTRecht een toelichting op hoe de naleving van de toegankelijkheidswetgeving wordt gehandhaafd en hoe groot de kans is dat dat ook daadwerkelijk gebeurt.

In Nederland is het toezicht verdeeld over meerdere instanties, waaronder de Autoriteit Consument & Markt (ACM), de Autoriteit Financiële Markten (AFM), het Commissariaat voor de Media (CvdM), de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI). Deze toezichthouders kunnen boetes opleggen, herstelmaatregelen eisen of zelfs diensten tijdelijk opschorten bij ernstige non-compliance.

Grevink: “Het toezicht gebeurt via een drietrapsraket: eerst informeren, dan waarschuwen en tot slot handhaven. Daarnaast kunnen consumenten een klacht indienen bij een van handhavende autoriteiten. Maar ze kunnen ook samen een vereniging of stichting oprichten en een massaclaim indienen. Dat laatste is bijvoorbeeld ook al vaker gebeurd om iets te doen tegen schendingen van de AVG.”