Hoogleraar Universiteit Leiden Valerie Frissen in NRC-Kennisbijlage: “We moeten de regie pakken op het gebied van AI”
Interview in NRC-Kennisbijlage van 6 september met directeur SIDN fonds over de impact van AI op het onderwijs
08 september 2025
“We zijn te afhankelijk geworden van tech-aanbieders waarop we nauwelijks nog invloed hebben. We hebben nu de kans om dat met AI anders te doen.” Dat zegt bijzonder hoogleraar Digitale Technologie en Sociale Verandering aan de Universiteit Leiden Valerie Frissen in een artikel in de NRC-Kennisbijlage van zaterdag 6 september over de impact van AI op het onderwijs.
“We hebben gezien hoe digitalisering een enorme impact heeft op allerlei dimensies van onze samenleving, ook het onderwijs”, zegt directeur SIDN fonds Valerie Frissen in een artikel in de Kennisbijlage van NRC van zaterdag 6 september over 450 jaar Universiteit Leiden. Frissen gaf dit interview als bijzonder hoogleraar Digitale Technologie en Sociale Verandering aan de Universiteit Leiden.
Impact AI op het onderwijs
“We hebben digitaliseringsontwikkelingen aan het vrije spel der krachten overgelaten. Een alarmerend effect daarvan is dat we nu veel te afhankelijk zijn geworden van aanbieders waar we nauwelijks nog invloed op hebben. We hebben nu de kans om dat met AI anders te doen. Want los van de discussie over afhankelijkheid kan AI absoluut een verrijking zijn voor het onderwijs.”
Patronen in data
AI bekijken vanuit een historisch perspectief kan verhelderend zijn. “Denk bijvoorbeeld aan de opkomst van zoekmachines zoals Google”, zegt Frissen. “Die genetwerkte manier om informatie op te zoeken leidde destijds ook tot enorme discussies, ook over de kwaliteit van de gegevens die je zo vond. Achteraf heeft het een positieve invloed gehad op de manier waarop we kennis en informatie kunnen ontsluiten. In diezelfde lijn kun je ook naar AI kijken en de inductieve benadering die het met zich meebrengt: je ontdekt patronen in data en komt zo tot inzichten die je kunt toetsen.”
Alternatieven zijn nodig
Desondanks is het belangrijk om de regie niet volledig uit handen te geven, vindt Frissen. Zo hebben Large Language Modellen als Chat GPT als doel om plausibele teksten te genereren, maar zijn niet gebaseerd op wetenschappelijke pijlers zoals waarheid of verificatie. Daarom is het goed dat er over alternatieven wordt nagedacht: “GPT-NL – een eigen taalmodel en ecosysteem, ontwikkeld naar Nederlandse waarden en richtlijnen – is een interessant initiatief van TNO, SURF en NFI. Dat is ook een voorbeeld van de regie pakken.”
Kritische blik
Het is belangrijk om mee te bewegen met ontwikkelingen, maar vanuit eigen principes en waarden, zegt Frissen. “Als universiteit hebben we alle verschillende perspectieven in huis om dat te doen. Bovendien leiden we nieuwe academici op, die met deze kansen en uitdagingen te maken krijgen. We kunnen ze leren daarover na te denken. Hoe ga jij dat straks doen als dit de uitdagingen zijn? Hoe neem je dat in je werk mee? De nieuwe generaties een open mind en een kritische blik meegeven, dat is onze verantwoordelijkheid als docent.”
