Slotbijeenkomst op donderdag 27 november in Utrecht
De vijf projecten die we binnen de themacall ‘Digitale gemeenschapsgoederen’ ondersteunden samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), hebben inmiddels tot resultaten geleid. Op donderdag 27 november 2025 presenteerden de deelnemers die op een gezamenlijke slotbijeenkomst in Utrecht.
Burgers en publieke organisaties zijn vaak afhankelijk van private platformen voor publieke activiteiten, waardoor publieke waarden in het gedrang komen. Digitale gemeenschapsgoederen - ‘digital commons’ - kunnen een alternatief bieden. SIDN fonds stimuleerde daarom samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken de ontwikkeling daarvan.
In 2023 en 2024 scoutten we vijf projecten. Die hebben inmiddels tot resultaten geleid.
SURF maakte eind november bekend de samenwerkingsomgeving Nextcloud vanaf januari 2026 breed uit te rollen. Dit na succesvolle ervaringen binnen een pilot die de onderwijs- en onderzoekscoöperatie uitvoerde met steun van SIDN fonds en het het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) binnen het project Digitale Gemeenschapsgoederen. SURF bouwde binnen dat project een uitgebreid ondersteunings-framework voor opensource kantoor- en samenwerkingspakket Nextcloud Hub. De reden: een snelgroeiende groep onderwijs- en onderzoeksinstellingen wilde daar graag naar overstappen, maar in de praktijk was de drempel daarvoor hoog.
De ambitie binnen dit project was om met steun van SIDN fonds en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) zoveel mogelijk organisaties in Nederland te laten overschakelen op Publicroam, waarmee gebruikers automatisch veilig online kunnen gaan. Het project was zeer succesvol: het Concertgebouw is inmiddels de 1500ste locatie in Nederland waar bezoekers automatisch en veilig online kunnen via Publicroam. Publicroam is nu de grootste wifi-roamingdienst van Nederland. In juli 2025 nam The Sharing Group, het collectief achter bedrijven zoals Mijndomein, MyWheels & EnergyZero, een strategisch belang in Publicroam. Zo kon Publicroam nog sneller groeien in Nederland en daarbuiten.
Met financiële ondersteuning van onder meer SIDN fonds ontwikkelde Algorithm Audit twee open-source tools om vooroordelen in algoritmische systemen te detecteren. Binnen hetzelfde project onderzocht de stichting met de hulp van experts en direct betrokkenen in hoeverre algoritmes in concrete gevallen ethisch verantwoord tot stand komen en eerlijk uitpakken. Het project kreeg veel media- aandacht, met name door onderzoek naar DUO. Onder meer de Volkskrant, NU.nl, RTL en De Groene besteedden aandacht aan de onderzoeksresultaten. Dit zette het project ook in meer specialistische beleidskringen en in de academische wereld op de kaart.
PeerTube is een videoplatform dat de privacy van gebruikers respecteert, geen algoritmes gebruikt en vrij is van reclame. Binnen het project Peer Tube Spaces maakte PublicSpaces het voor de aangesloten publieke organisaties een stuk eenvoudiger om een eigen PeerTube-kanaal op te zetten. Dat gebeurde in samenwerking met onderwijsinstelling SURF. Beeld & Geluid, dat al ervaring heeft met het privacyvriendelijke video-alternatief PeerTube, bood technische input en ondersteuning.
PubHubs is een socialemediaplatform dat is ontworpen op basis van publieke waarden zoals privacy en vertrouwen. Het bestaat uit afzonderlijke Hubs die door een publieke organisatie worden beheerd. Dat kan een museum zijn, gemeente, onderwijsinstelling of patiëntenvereniging. Zij kunnn met PubHubs een alternatief bieden aan leden en betrokkenen dat is gebaseerd op publieke waarden. Voor welke toepassingen kunnen organisaties PubHubs inzetten? En wat hebben ze nodig om dat succesvol te doen? Dat testte een onderzoeksteam van de Hogeschool van Amsterdam dit jaar met ondersteuning van SIDN fonds in een aantal concrete gebruikerscases overal in het land. Het project heeft een vernieuwde en gebruiksvriendelijke interface voor het PubHubs-platform opgeleverd, die eraan bijdraagt dat PubHubs nu klaar is voor een spannende nieuwe fase van ontwikkeling.